ایران نگران طاق کسری
به دنبال تخریب بخش دیگری از طاق کسری، مشهورترین بنای بازمانده از دوران ساسانی نه مقامات عراقی و نه مقامات ایرانی اقدام خاصی انجام نداده و از همین رو کمپین‌های مختلفی در شبکه‌های اجتماعی برای رسیدگی به این بنای ارزشمند شکل گرفته است
اواسط دی ماه بود که شبکه‌های اجتماعی در کشور عراق خبر دادند که برای دومین بار بخشی از سقف بنای معروف و باستانی، طاق کسری، در منطقه المدائن بغداد فرو ریخته است. خبری که هشدارش را متولیان میراث فرهنگی عراق پیشترها داده بودند. حتی از سال‌ها قبل حرف‌هایی درباره همکاری بین ایران و عراق برای مرمت این بنای فاخر در میان مسئولان ایرانی و عراقی زده می‌شد اما اتفاق نیفتاد. باستان شناسان ایرانی بارها نیز از مقامات ایرانی خواسته‌اند تا نسبت به مرمت این بنای تاریخی در همکاری بین دو کشور رایزنی شود. چرا که طاق کسری به اعتقاد آنها به مرمت اضطراری نیاز دارد و هر بار بخشی از آن فرو می‌ریزد. در سال 98 حسن یعقوبی معاون وزیر فرهنگ و گردشگری عراق از آمادگی کشورش برای مرمت و بازسازی طاق کسری خبر داد و گفته بود:« جمهوری اسلامی ایران نیز برای کمک به مرمت این بنای تاریخی موافقت کرده است.» اما پیش از این ولی تیموری معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی وقت درباره پیگیری پیشنهاد قبلی عراق درباره مرمت «ایوان مدائن» طاق کسری گفته بود: «ایران برای مرمت این آثار باستانی قبلاً هم اعلام آمادگی کرده بود، اما شرط آن، تامین هزینه‌های متخصصان ایرانی از سوی عراق است که اگر این شرایط از سوی آنها فراهم شود، ایران در این باره اقدام خواهد کرد.»
> کارزار مردمی برای مرمت طاق کسری
آنچه که مشخص است اینکه طاق کسری یا ایوان مدائن که از مشهورترین بنای بازمانده از دوران ساسانی است، مورد بی‌توجهی و بی‌مهری قرار گرفته و دولت عراق و ایران اقدامی برای حفاظت از آن نمی‌کنند و متاسفانه این بنای مهم تاریخی هم هر بار، بخشی از بارش را که گویی بردوشش سنگینی می‌کند را بر زمین می‌گذارد. حالا کارزار مردمی برای درخواست مرمت فوری و نجات طاق کسری در جنوب بغداد به راه افتاده که خطاب به علی‌اصغر مونسان، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفته اند: «خبر بسیار کوتاه و تلخ بود؛بخش دیگری از طاق کسری فرو ریخت.طاق تمدن و هویت ایرانی، در حالی نفس‌های پایانی خود را می‌کشد که از همیشه بی‌پناه‌تر مانده و شاید این فرو ریختن‌های سالانه‌اش، فریادهای آخر مادر درمانده‌ایست به سوی فرزندان فراموش‌کارش. محلی که روزی دل ایرانشهر نام داشت و خسرو در آن به دادگستری می‌پرداخت، هم‌اکنون به زمین بازی کودکان تبدیل شده و ما به عنوان وارثان آن تمدن صرفاً به نظاره نشسته‌ایم. ملت ایران از جنابعالی و سایر مسئولان مربوطه درخواست دارد که بدون کوچک‌ترین معطلی، این میراث کهن را نجات دهید.»
> هنرمندان خواستار رسیدگی به طاق کسری شدند
همچنین تعدادی از هنرمندان عرصه‌های مختلف از جمله بازیگران و موسیقی دانان در پی انتشار تخریب بخشی از طاق کسری در کشور عراق، خواستار رسیدگی به این ایوان شدند. به گزارش مهر، در نامه‌ای که به امضای هنرمندانی از جمله همایون شجریان، رضا کیانیان، تهمورث پورناظری، سعید ملکان، سهراب پورناظری، امیر جدیدی، هدیه تهرانی، سحر دولتشاهی، حبیب رضایی، عبدالرضا کاهانی، فاطمه معتمد آریا، کیکاووس امینی، مهرداد بهمنی، فرهاد توحیدی و… جمعی از معماران و کارشناسان مرمت از جمله اسکندر مختاری، محمد کریم متقی، سید حسام محتشم، محمد رضا حائری مازندرانی و… رسیده است نوشته شده: «بنای تاریخی ایوان طاق کسری در خطر جدی است. یادگار بسیار ارزشمند تمدن ساسانی با ارزش‌های مشترک جهانی که برای نسل‌های حال و آینده به جای مانده، تنها اثر باقیمانده از شهر باستانی تیسفون «بزرگ‌ترین شهر تمدن میان رودان» و نماد پیوستگی میان فرهنگ و تمدن امروز دو ملت ایران و عراق در معرض آسیب فوری قرار دارد. ایوان طاق کسری، بزرگ‌ترین طاق آجری جهان، میراث فرهنگی هر دو کشور ایران و عراق محسوب شده و به دلیل جایگاه منحصربفرد در تاریخ ساخته‌های معمارانه، شایسته قدردانی و توجه و تلاش جدید مردم و دولت‌های دو کشور برای صیانت و معرفی ارزش‌های آن به مردم منطقه و جهان است.با این مقدمه و با عنایت به اینکه اثر ارزشمند طاق کسری به دلیل عوامل مخرب طبیعی و فعالیت‌های زیانبار انسانی بویژه مخاطرات و تهدیدهای گوناگون جنگ، در معرض آسیب‌های جدی و خطر تخریب و نابودی قرار گرفته است. ما امضا‌کنندگان حاضر، از دو دولت ایران و عراق درخواست می‌کنیم با بازاندیشی در مورد ارزش‌های این میراث مشترک جهانی، کلیه اقدامات لازم و فوری را برای:
1) اتخاذ اقدامات لازم برای احیا، حفاظت، مرمت طاق کسری و نگهداری دائمی آن؛
2) ایجاد پایگاه حفاظت و پژوهش طاق کسری؛
3) ثبت منظر فرهنگی طاق کسری در فهرست میراث جهانی یونسکو؛
4) برنامه ریزی و تمهید اقدامات اجرایی مناسب برای گسترش گردشگری پایدار با هدف معرفی این اثر ارزشمند به جهانیان؛ به کار بندند.
ما، از همه سازمان‌های مردم نهاد دو کشور، نهادهای بین‌المللی مرتبط با موضوع به ویژه سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد، یونسکو، ایکروم و ایکوموس درخواست می‌کنیم در چارچوب ماموریت‌ها و اختیارات خود، اهتمام لازم را برای ترغیب و کمک به دولت‌های عراق و ایران در نجات بخشی و حفاظت از بنای طاق کسری به نفع نسل‌های حاضر و آینده بشریت به کار بندند. ما، امضا‌کنندگان این نامه، در راستای تحقق هدف مهم نجات بخشی و حفاظت از طاق کسری، آمادگی کامل خود را برای هر گونه مشارکت و همکاری لازم و همچنین جلب حمایت و کمک‌های فنی و مالی دوستداران میراث فرهنگی ایران و عراق در سراسر نقاط جهان اعلام می‌داریم.»
> واکنش کاربران
از سوی دیگر کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز خواستار نجات طاق کسری شده اند.
یکی از کاربران در این مورد نوشته است:«حدود صد سال پیش باستان‌شناسان آلمانی و آمریکایی شهر تیسفون در عراق امروزی را شخم زدند و موزه‌های آلمان و آمریکا را
پر کردند، اما اکنون که طاق کسری در خطر تخریب است و نیاز به توجه جهانی دارد، هیچ کدامشان قدمی بر نمی‌دارند مسئولان میراث فرهنگی ایران لطفا این بنای تاریخی را نجات دهید».
دیگری نوشت:« اینکه دوست داران میراث باستانی ایران دست روی دست نگذاشتن و کاری دارن انجام میدن بسیار قابل تحسینه ولی تجربه من میگه این امضاها رو هیچ مسئولی نگاهم نمیکنه و حقیقت اینه که بودجه هم ندارن. برای میراث فرهنگی عراق بفرستید شاید امیدی باشه.
ای کاش توی کردستان عراق بود»
یکی دیگر از کاربران اینطور می‌نویسد:« اگر کسی یک روز قصد سفر به عراق داشته باشه و عاشق تاریخ و بزرگی فرهنگ و تمدن ایران باشه فقط باید بره باقیمانده تیسفون و کاخ کسری و طاق معروفش را ببینه!هرچند که الان مورد بی‌توجهی قرار گرفته».
کاربران دیگر نوشته اند:« متاسفانه بخشی از طاق کسری دچار ریزش شده، البته بدیهی است که مسئولان عراقی اهمیتی ندهند. این بنا مثل تخت جمشید بخشی از هویت و تمدن ایران است »، «طاق کسری این میراث باستانی ایران در کشور عراق در حال ویرانی و نابودی کامل است به دادش برسید»، «این بخشی از تاریخ ایران است. ایران باید مسئولیت بهسازی آن را به عهده بگیرد»، «کشوری که علیرغم داشتن منابع انرژی فراوان به دلیل عدم مدیریت صحیح در فقر بسر میبرد چه توقع‌ای است برای ترمیم بناهای تاریخ باستان؟ سیمهای انتقال برق و تلفن در خیابان و کوچه بازار مثل تار عنکبوت آویزان و از هر طرف کشیده شد هیچ مدیریت بدرد بخوری دراین کشور بچشم نمی‌خورد»، «به نظرم طرفین انگیزه‌ای برای هزینه کردن برای این بنای تاریخی ندارن، بهترین راه اینه که بخش خصوصی ایران یا عراق برای تعمیر بنا قرارداد بلند مدت تعمیر و سپس بهره‌برداری ببنده یعنی برای تعمیر اقدام کنه و بعد اونجا رو تبدیل به منطقه‌ای برای بازدید کنند و مثلا برای 15 سال عوایدش به تعمیرکننده برسه. تا قبل از اون بهتره باستان شناسان هر چه میتونن اطلاعات جمع کنن چون ممکنه چند سال دیگه اثری ازش نباشه»، «حفاظت از آثار گذشتگان یک وظیفه ملی است و غفلت از آن خیانت و نابودی شناسنامه ماست».
> مشهورترین بنای باقی مانده از دوران ساسانی
گفتنی است طاق کسری، ایوان کسری یا ایوان مدائن، مشهورترین بنای بازمانده از دوران ساسانی است که در مدائن و حدود 40 کیلومتری جنوب بغداد، در ساحل شرقی رود دجله قرار دارد و ساخت آن به انوشیروان نسبت داده شده و تاریخ ساخت آن 550 میلادی ذکر شده است. این بنا از آجر و گچ ساخته شده و 30 متر بلندی دارد. طاق کسری هم اکنون در نزدیکی شهر کوچک «سلمان پاک» یا «سلمان باک» است؛ شهری که مزار سلمان فارسی در آن قرار دارد.
منبع: آفتاب یزد