سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه روز پنجشنبه (16 بهمن 1399) در دوازدهمین جشنواره «تجلیل و تکریم از کارآفرینان و مدیران اشتغالزای کشور» گفت: از سال گذشته تا امروز تحولاتی در عرصه سیاست خارجی ایران رخ داده که از جمله آنها، به پایان رسیدن دوره ریاست جمهوری شخصی بود که در ایالات متحده به قدرت رسید و سیاست «فشار حداکثری» را بر ملت ایران تحمیل کرد. اینکه از پایان سیاست فشار حداکثری صحبت می‌کنم به شکست دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری بازنمی‌گردد بلکه از آن رو است که این سیاست ذاتاً شکست خورده است.
سیاست فشار حداکثری به اذعان همه آشنایان روابط بین‌الملل، حتی سیاست مداران آمریکایی با یک شکست حداکثری مواجه شد؛ نه این که این سیاست فشاری بر ما وارد نیاورد یا آزاری به مردم ما نرساند، چرا خیلی هم آزاردهنده بود، اما نتوانست آمریکا را به اهدافی که برای این سیاست تعیین کرده بود، برساند.
وی ادامه داد: در مقابل سیاست فشار حداکثری، ما و مردم ایران سیاست مقاومت حداکثری را انتخاب کردیم؛ چرا که هیچ گاه نباید در برابر فشار سر فرود آوریم. اگر در مقابل سیاست فشار آمریکا یا فشار از سوی هر قدرت خارجی دیگری سر فرود آوریم، باید تا ابد زیر فشار دیگران زندگی کنیم. اگر اجازه دهیم سیاست فشار علیه ایران سیاستی موفق باشد، هرگز از این سیاست رهایی نخواهیم یافت. سیاست فشار زمانی شکست خواهد خورد که شما با تمام توان در برابر آن ایستادگی کنید. این نه شعار است نه ادعایی غلوآمیز؛ بلکه واقعیتی است در عرصه روابط بین‌الملل. کشور‌هایی که به فشار خارجی تن می‌دهند، تا ابد مجبورند تحت این فشار روزگار خود را بگذرانند.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه با بیان اینکه ما سیاست مقاومت حداکثری را انتخاب کردیم، اضافه کرد: امروز با اجرای این سیاست به نقطه‌ای رسیده‌ایم که آمریکا چاره‌ای جز تغییر این سیاست پیش روی خود نمی‌بیند. اینکه چگونه سیاست مقاومت حداکثری نتیجه داد به از خودگذشتگی مردم ایران باز می‌گردد. دوباره تکرار می‌کنم، به هیچ وجه ادعا نمی‌کنیم که فشاری بر مردم ایران نیامد؛ فشار‌ها بر مردم ایران بسیار سنگین بوده و این فشار همچنان ادامه دارد. آزار‌هایی که اقتصاد ایران طی دوران ریاست جمهوری ترامپ متحمل شد بی‌سابقه است، اما این سیاست شکست خورد، چون به هیچ یک از اهداف خود نرسید. ما پاسخ این سیاست را به گونه‌ای دادیم که ناچار باشند به شکست آن اذعان کنند.
عراقچی با اشاره به اینکه دو هدف عمده برای سیاست فشار حداکثری تعیین شده بود، افزود: یا جمهوری اسلامی ایران مجبور می‌شود پای میز مذاکره بیاید وتوافقی دیگر را امضا کند که از نگاه آنها معایب برجام را نداشته باشد یا اینکه باید شاهد فروپاشی نظام خود باشد. نه تنها هیچ کدام از این اهداف محقق نشد بلکه ما در طول دوره چهارساله مقاومت به نقطه‌ای رسیده‌ایم که با جرأت می‌توان گفت وضعیت و ثبات ما بهتر از زمانی است که این سیاست ازشروع شد. وضعیت برای ما درابتدا به ویژه در یکی دو سال اول بسیار سخت بود، اما ما این شرایط سخت را پشت سر گذاشتیم و امروز دومین سال پیاپی است که اتکا به نفت را در سیاست خود کنار گذاشته ایم. این شاید در طول 40 سال بعد از انقلاب به آرزو می‌ماند که ما بتوانیم بودجه‌ای بدون نفت داشته باشیم.
معاون ظریف یادآور شد: امروز دولت جدید آمریکا از تغییر سیاست فشار حداکثری سخن می‌گوید. اگر فشار جواب داده بود و اگر ما اجازه داده بودیم این سیاست موفق باشد، بدون شک دولت جدید آمریکا در پی تغییر آن برنمی‌آمد. اگر خواسته‌های آنها از طریق فشار حاصل می‌شد، به هیچ وجه در صدد تغییر این سیاست برنمی‌آمدند. اینکه امروز از بازگشت به برجام و کنار گذاشته شدن فشار حداکثری سخن می‌گویند، نتیجه شکست این سیاست است. هیچ کشوری یک سیاست موفق را کنار نمی‌گذارد.
این دیپلمات ارشد خاطرنشان کرد: اکنون ادعا می‌شود که می‌خواهند مسیر را اصلاح کنند و به دیپلماسی بازگردند. ما همانطور که بار‌ها عنوان شده از این موضوع استقبال می‌کنیم، اما طبیعی است این آنها هستند که باید مسیر خود را تصحیح کنند. اقداماتی که ایران در راستای کاهش تعهدات برجامی انجام داد همه در واکنش به اعمال مجدد تحریم از سوی آمریکا بوده و ما آمادگی داریم اگر ایالات متحده به برجام بازگردد، اجرای تعهداتش را از سر بگیرد و تحریم‌های برجام را که در طول 4 سال گذشته برگردانده، یا تحریم‌هایی که جدید وضع کرده یا تحت عناوین جدید بار دیگر اعمال کرده لغو کند، مجددا به اجرای کامل تعهداتمان در برجام بازگردیم. این سیاست روشن و منطقی ما است.
عراقچی با بیان اینکه آقای بورل، هماهنگ کننده ارشد سیاست خارجی اتحادیه اروپا بر اساس توافق هسته‌ای هماهنگ کننده اجرای برجام به حساب می‌آید، گفت: او در مصاحبه‌ای که روز گذشته داشت از جایگزینی دیپلماسی حداکثری به جای فشار حداکثری سخن گفته است. دیپلماسی حداکثری قطعا امری است که مورد استقبال ما واقع خواهد شد. البته باید توجه داشت این دیپلماسی وقتی موفق خواهد بود که منجر به اعاده کامل برجامی شود که نه چیزی از آن کم شده باشد و نه چیزی به آن اضافه شود. آنها باید به برجام بازگردند و تعهداتشان را انجام دهند و جمهوری اسلامی ایران نیز آمادگی دارد این کار را انجام دهد. مسیری جز دیپلماسی حداکثری نیز برای دستیابی به این هدف وجود ندارد.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه با تاکید بر اینکه در این مسیر دو نکته حائز اهمیت است، ادامه داد: اول اینکه کسانی که میز مذاکره را ترک کردند و درصدد نابودی توافق برآمدند، آنها هستند که باید آغاز کننده بازگشت به توافق باشند. این خواسته‌ای کاملا منطقی است و انتظاری است که بر مبنای منطق دیپلماسی به وجود آمده است. آمریکا کشوری بوده که میز مذاکره را ترک کرده، آمریکا کشوری بوده که تعهداتش را کنار گذاشته و آمریکا بوده که بار دیگر تحریم را علیه ایران به کار بسته است. اگر آنها مایلند بار دیگر به برجام بازگردند، آنها هستند که باید در ابتدا تحریم‌ها را بردارند. اگر این اتفاق بیفتد جمهوری اسلامی نیز به تعهداتش بازخواهد گشت. چنین اتفاقی باید در یک قالب هماهنگ شده و به صورت متوالی صورت بگیرد.
این دیپلمات ارشد اظهارداشت: نکته دوم این است که همه طرف‌ها باید مراقب کسانی باشند که با این توافق هسته‌ای از ابتدا دشمنی داشته‌اند و بار‌ها به این موضوع اعتراف کرده‌اند. رژیم صهیونیستی، برخی کشور‌های عربی که با آنها آشنا هستید، برخی جریان‌ها در داخل آمریکا، برخی جریان‌ها در اروپا، و کسانی که از روز اول اجرای برجام علیه این توافق فعالیت کردند و زمانی که در دوره ترامپ ایالات متحده از برجام خارج شد جشن گرفتند، از این قبیل هستند، کسانی که دشمنان قسم خورده جمهوری اسلامی هستند و می‌توان آنها را نیروی تاریکی نام نهاد.
عراقچی در پایان خاطرنشان کرد: برای ما اجرای بازگشت برجام و لغو تحریم‌ها اتفاقی خوب است، اما این طور نیست که برای آن التماس کنیم. اگر می‌خواهند به توافق بازگردند و اگر فکر می‌کنند برجام برای نظام عدم اشاعه، امنیت منطقه و امنیت جهان مفید است باید به اجرای تعهداتشان بازگردند و ما نیز بعد از آن اقدام مشابه خواهیم کرد. اگر این اتفاق نیفتد کسی برای آنها فرش قرمز پهن نخواهد کرد. ما سیاست‌هایی را با توجه به توانمندی‌های داخلی و با اتکا به توانمندی‌های مردم اتخاذ کرده‌ایم که در راستای تأمین نیاز مردم کوشیده‌اند و مانع از آن شده‌اند که کشور دستش را جلوی دیگران دراز کند. مسیر جمهوری‌اسلامی ایران مسیری برای حفظ عزت و حیثیت ایران است و ما به مسیر خود ادامه خواهیم داد. اگر آنها آماده تغییر مسیرشان باشند ما استقبال خواهیم کرد و این چیزی است که در طول هفته‌های آتی ممکن است اتفاق بیفتد. ممکن هم هست که نیرو‌های تاریکی مانع رخ دادن این اتفاق شوند. برای ما مسیر استقلال، عزت و شرف بسیار مهم است و تغییری در این مسیر رخ نخواهد داد.
منبع: میزان