شاخص کل بورس تهران در پایان معاملات روز (چهارشنبه 26 آذرماه) با کاهش 14 هزار و 870 واحدی به رقم یک میلیون و 413 هزار و 454 واحد رسید. بررسی‌ها نشان می‌دهد که شاخص تنها چند روز در کانال یک میلیون و 500 هزار واحد باقی ماند و دوباره به کانال یک میلیون و 400 هزار واحد عقبگرد کرد و حالا این سوال برای فعالان بازار به وجود می‌آید که آیا بازار به روند نزولی چند ماه پیش خود بازگشته یا خیر؟
بورس ایران طی روزهای اخیر در مسیر نزولی قرار گرفت و روز گذشته نیز هفته را با افت به پایان رساند و بار دیگر فعالان را با ابهام روبهرو کرد. برخی از کارشناسان معتقدند افت و خیز ذات بازار بوده و با چنین ریزش‌هایی نمی‌توان گفت که بازار وارد مسیر نزولی شده است. روزبه شریعتی، تحلیلگر بازار سرمایه در گفتوگو با ایسنا، روند نوزلی بورس را دور از انتظار می‌داند و بر این باور است که این بازار با ابهامات زیادی روبهرو است. وی با بیان اینکه شاخص کل برای اینکه از کانال یک میلیون و 500 هزار واحد فراتر رود، نیاز به یک محرک بنیادی دارد، اظهار کرد: «با این حال از نگاه منطقی و اقتصادی، بازار نباید ریزش داشته باشد.»
از سوی دیگر برخی از فعالان بازار سرمایه معتقدند که این بازار، بازاری یک طرفه بوده و بازار یک طرفه، فراز و فرودهای غیرطبیعی هم خواهد داشت. سید حمید علماء، کارشناس بازار سرمایه در گفتوگو با بورس نیوز در خصوص وضعیت بازار سرمایه گفته است: «به نظر می‌رسد متولیان بازار سرمایه، نگرانی‌هایی بابت رشد هیجانی بازار داشتند و شاید اگر رشد بازار سرمایه بی‌وقفه ادامه داشت، شاخص کل در چند روز آینده محدوده 1 میلیون و 800 هزار واحدی را هم فتح می‌کرد و ممکن بود مجدداً مشکلاتی ایجاد شود. متولیان بازار سرمایه تمایل به رشد افسارگسیخته بازار نداشتند و شاید عرضه‌ها به‌منظور مدیریت رشد بازار سرمایه بود. اما آنچه موجب نگرانی می‌شود، این است که بازار سرمایه روز سه‌شنبه برای ریزش دلیل نداشت و رفتار توده‌وار سهامداران درفروش، نشان می‌دهد بازار سرمایه ما همچنان پتانسیل فشار فروش ناگهانی را دارد و با این رفتار سهامداران، اصلاً بعید نیست که بازار سرمایه ما دوباره ریزشی شود!»
دلیل افت‌های ناگهانی چیست؟
ریزش شاخص بورس طی روزهای گذشته در حالی اتفاق افتاد که بیشتر معامله‌گران خود را برای فتح قله شاخص‌های بالاتر آماده می‌کردند و حالا مهم‌ترین پرسش آنها این است که دلیل افت ناگهانی شاخص طی روزهای اخیر که بارقه‌های امید ایجاد شده بود چیست و این روند تا کی ادامه خواهد داشت؟ برخی از کارشناسان در پاسخ به این پرسش می‌گویند که چندین عامل دست به دست هم داده و افت‌های ناگهانی را رقم می‌زنند و در بسیاری از مواقع نمی‌توان تحلیل منطقی برای چنین ریزش‌هایی مطرح کرد. این درحالی است که برخی دیگر از کارشناسان افت و خیز‌های شاخص را طبیعی دانسته و بر این باورند که نباید با بزرگ‌نمایی مانعی را برای ادامه حرکت بازار سرمایه ایجاد کرد. البته برخی از فعالان بازار افت شاخص طی روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه را لغو عرضه اولیه اپال می‌دانند. احسان رضاپور، کارشناس بازار سرمایه نیز در خصوص دلایل موثر در ریزش شاخص بورس طی روزهای گذشته به «ابتکار» گفت: ما باید بپذیریم بعد از آن شرایط سختی که به واسطه ابلاغ برخی تصمیمات به بازار تحمیل شد فضایی را به وجود آورد که اعتماد بخش زیادی از سرمایه‌گذاران را تحت تاثیر قرار داد. بعد از اینکه شاخص با کف قیمتی خود که محدود یک میلیون 200 هزار واحد بود، قرار گرفت و پس از آن برگشت قیمتی را تجربه کرد افرادی که به شدت نسبت به روند بازار بی‌اعتماد بودند تصمیم به خروج از بازار را گرفتند. این در حالی است که بخش دیگری از فعالان به واسطه اینکه در زیان هستند و یا نگاه بلندمدتی نسبت به بازار دارند در بازار مانده‌اند و طبیعتا افت‌وخیزهای بازار می‌تواند بر روی رفتار آنها تاثیر بگذارد. این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: به نظر می‌رسد به واسطه نزول پرشتابی که در بازار رقم خورد فضای بیاعتمادی باعث می‌شود در روند برگشت بازار هم شاهد آن باشیم که در پله‌های مختلف با سودهای کوتاه‌مدت سرمایه‌گذاران به دلیل احتیاط بیشتری که در معاملات‌شان لحاظ کرده‌اند اقدام به فروش سهم‌های‌شان کنند. رضاپور با اشاره به مخابره شدن اخبار و شایعات به بازار و تاثیر چنین عواملی بر روند حرکتی شاخص ادامه داد: بعد از بازگشت بازار از محدوده یک میلیون و 200 هزار واحد، در روند افزایشی و رسیدن به سقف‌های قیمت قبلی بسیاری از نمادها، بازار با نقاط قیمتی مهمی مواجه خواهد بود. بنابراین طبیعی است که در این محدوده‌ها بازار با افزایش فروش مواجه شود. این درحالی است که عرضه‌های پرحجم اشخاص حقوقی، فروش‌های روبه پایین که توسط برخی از سرمایه‌گذاران اتفاق می‌افتد در کنار برخی شایعات و اخبارها به بازار مخابره شده و می‌تواند فضای ترس و التهاب را تشدید کند.
تاثیر لغو عرضه اولیه اپال
این کارشناس بازار سرمایه در بخش دیگری از صحبت‌هایش به تاثیر لغو عرضه اولیه اپال اشاره کرد و گفت: روند نزولی اواخر هفته جاری هم‌زمان با موضوع عرضه اولیه نماد اپال شد. درست است که سهم کوچکی به هر سرمایه‌گذار می‌رسد اما تعداد افرادی که در این عرضه‌ها مشارکت می‌کنند چند میلیون نفر را تشکیل می‌دهد و قطعا چنین موضوعاتی در کنار عوامل دیگر تشدیدکننده شرایط روانی خواهد بود. البته این عرضه با توجه به ارزش مالی که جذب می‌کند نباید چنین بی‌نظمی ایجاد کند اما همانطور که اشاره کردم تمام عوامل کنار یکدیگر افت‌وخیز‌هایی را برای بازار رقم می‌زنند.
وی در تکمیل عوامل موثر بر افت‌وخیزهای شاخص بورس گفت: می‌توان این جمع‌بندی را داشت که رسیدن سهم‌ها به سطح مقاومتی و رشد‌های جذاب در کوتاه‌مدت، افزایش فروش اشخاص حقوقی و سهامداران بزرگ نمادها و بیاعتمادی سرمایه‌گذاران به عنوان عوامل اصلی و بحث عرضه اولیه اپال به عنوان عامل فرعی باعث شد ما روند هیجانی‌تری را در بازار شاهد باشیم.
این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که شرایط بازار در ماه‌های پیش‌رو چگونه خواهد بود گفت: از آنجایی که به نظر می‌رسد گزارش‌های عملکردی آذرماه شرکت‌ها که هفته آینده به بازار مخابره می‌شود و همچنین گزارش‌های 9 ماهه شرکت‌ها که در نیمه دوم دی‌ماه به بازار ارائه خواهد شد احتمالا گزارشات مثبتی خواهد بود. این عوامل باعث می‌شود که ما شرایط نزولی را برای بازار انتظار نداشته باشیم و احساس کنیم روند احتمالی بازار به این سمت خواهد بود که به مرور شاهد افزایش تقاضا در بازار باشیم هرچند که به واسطه نااطمینانی که همچنان در بازار است در مقاطعی که سهم‌های شرکت‌ها کمی جذاب شود شاهد افزایش عرضه خواهیم بود اما این موضوع نگران‌کننده نیست.
منبع: ابتکار